Mensenrechteninstituut

(De Morgen 18 feb 2018)

Staatsecretaris Francken heeft de voorbije jaren zijn bordje vol gehad met praktische en dringende zaken en er was geen plaats meer voor een inspirerende babbel. Daarom drijft hij op vooroordelen over het Mensenrechteninstituut. Ik wil hem graag helpen met een stoomcursus.

Twee dagen geleden stelt Kati Verstrepen, de voorzitter van de Liga voor Mensenrechten in De Morgen: ‘Eigenlijk heeft België dringend een mensenrechteninstituut nodig. Zo’n instituut zou bij elk wetsvoorstel of wetsontwerp kunnen nagaan of het om een evenwichtige tekst gaat, of de mensenrechten niet te zeer worden aangetast’. Francken reageerde  vandaag op Twitter met de woorden : ‘Als dàt de bedoeling is, mag het Mensenrechteninstituut er zéker niet komen. Met zo’n instelling was geen enkele strengere migratiewet sinds 2001 gepasseerd. Neen, dank u.’

Zo weet ik dat het tijd is om met de Staatsecretaris te gaan spreken. Want uit zijn bericht blijkt dat er nog steeds veel misverstanden bestaan rond de oprichting van het Mensenrechteninstituut. Voor alle duidelijkheid: dat is geen follietje van een clubje van wereldverbeteraars.

De voorbije jaren heb ik met veel politici gesproken over het Mensenrechteninstituut. In november 2017 heb ik een tandje bij gestoken. Ik ben bij de meeste politieke betrokkenen op bezoek geweest. Ik keek zowel partijvoorzitters als bevoegde ministers recht in de ogen. Niet alleen om hen uit te leggen wat de bedoeling is van zo’n instituut. Meer dan dat: ik heb heel concrete voorstellen gedaan over hoe ons land mijns inziens uit de over zichzelf afgeroepen impasse kan geraken. Want het is een zooitje van structuren en instellingen met lange tenen en bevoegdheden. Vergelijk het met spaghetti: rauw is het heel overzichtelijk, maar gekookt raakt niemand er nog uit. Daarom terug naar af. Ontkoken bestaat niet,  geschiedenis wel.

De regering én de regeringspartijen hebben in 2014 beloofd deze legislatuur werk te maken van het NMRI. Bij haar aantreden vorig jaar maakte Mevrouw Zuhal Demir er een speerpunt van. Of het instituut er ook effectief zal komen, weet ik niet. Maar ik heb hoop, want ik hoorde bij iedereen een ‘bonne volonté’. Een kick off in december 2018, bij de zeventigste verjaardag van het Mensenrechtenverdrag is haalbaar. Minister Geens en zijn kabinet werken er aan. Samen met dat van Zuhal Demir.

Terug naar de tweet van Theo Franken. Sta mij toe te verduidelijken. Ten eerste: in 1993 kwamen de VN lidstaten overeen dat een Mensenrechteninstituut gewenst en nodig was in alle lidstaten. Het Mensenrechteninstituut wordt genoemd in elk regeerakkoord sinds 2011. Wereldwijd zijn er 69 mensenrechteninstituten waarvan 22 in Europa. Nog niet bij ons. België krijgt hierover ieder jaar een blaam van de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties in Genève.

Ten tweede: het is de bedoeling van een Mensenrechteninstituut om inspirerend te zijn en beleidsmakers te helpen. En niet zoals de staatssecretaris vreest: domweg stokken in de wielen te steken. Ten derde: mijnheer Francken en zijn partij zitten in de regering en kunnen juist nu de contouren van zo’n Mensenrechteninstituut mee vormgeven en duidelijk beleid en prioriteiten formuleren. Dat is een kans die mensen in de positie van Francken zouden moeten aangrijpen in plaats van vrezen.

Zoals gezegd: ik wil graag in persoon alles gaan uitleggen aan Theo Francken en hem zeggen dat zo’n Mensenrechteninstituut hem volop zou kunnen ondersteunen in plaats van tegenwerken. Het zou zijn beleid een keurmerk kunnen opleveren van ‘Mensenrechten-proof’. Hij hoeft geen schrik te hebben van de goede bedoelingen van een betere wereld en een beter Vlaanderen.