Milde gevers, harde kritiek

(Knack, 2 mei 2019)

Bent u een van die mensen die ‘what a wonderful world’ begint te fluiten als u hoort dat miljardairs honderden miljoenen doneren om de afgebrande Notre-Dame terug op te bouwen? Of bent u iemand die cynisch op de sociale media begint te vloeken ‘Waarom al dat geld niet aan de armen of de oudjes of de indianen of het milieu geven? Of beter nog: de Catalanen!’

Ik stel de vraag omdat ik nog altijd in mijn nopjes ben dat het federale parlement vorige week de wet voor het oprichten van een Mensenrechteninstituut heeft goedgekeurd. Samen met Amnesty International en de Liga heb ik jarenlang campagne gevoerd voor deze waakhond, inspiratiebron en promotor van de Mensenrechten in ons land. In de nasleep van de stemming in het parlement, kreeg ik deugddoende schouderklopjes, ook van volksvertegenwoordigers die omwille van de partijdiscipline tegen stemden. Waarvoor dank.

En dan volgde, zoals de nacht op de dag, de zwartgallige bagger op de sociale media. Zonder enige kennis van de feiten de boel maar niets vinden. Zinnige inhoudelijke opmerkingen zaten er niet bij. De aandachtzoekende provocateurs houden het graag zoals ze zelf zijn: simpel. Een paar mensen heb ik ‘data driven’ geantwoord, maar dat interesseerde hen niet. Ze waren al bezig met de volgende verontwaardiging van de dag. De inhoud doet er niet toe, ze willen vooral miscontent zijn. Dat is een roeping op zich.

Voor de hartstochtelijke azijnpissers heb ik geen oplossing. Ik wens ze een zuur leven in eigen nat, wentelend in hun groot gelijk, achter hun schermpje. Voor mensen die de wereld en de medemens wel willen verbeteren zou ik mijn ‘wat hebben we geleerd’ willen delen. Want als het gaat over de gevende kant bij fundraisers, benefietvoorstellingen, tombola’s en andere ambassadeurschappen: ik ben ervaringsdeskundige. Laat mij jullie een geheim vertellen over succesvolle acties.

Toen in 2000 de Waaslandwolf werd gesignaleerd, maakte ik een resem grappen over dat beest en de Vogelbescherming die hem/haar moest pakken. Het was goed voor luide schaterlachen in de theaters dat jaar. Na de uitzending op tv nam Vogelbescherming Vlaanderen contact met me op. Ze zeiden iets als ‘goeie grappen Geert, maar zou je je niet willen inzetten voor ons en de vogels een stem geven?’ Dat was een pientere benadering van dit inheems beestje. Ik vloog zo hun nestkastje binnen en heb me meer dan vijftien jaar voor die natuurvereniging ingezet zaken te helpen realiseren. Niet door een minister in zijn/haar hemdje de huid vol te schelden, maar door die aan te moedigen en te vragen om nog eens opnieuw naar een vastgelopen dossier te kijken om een andere oplossing te zoeken.

Dat was ook mijn benadering toen Amnesty International vroeg of ik mijn schouders wilde zetten onder het Mensenrechteninstituut. De voorbije jaren heb ik met de toppolitici gesproken, ver weg van de camera’s. Ik heb geprobeerd om ze te enthousiasmeren en gevraagd de moed niet te laten zakken. Ja, ook diegenen die ik op het podium en op tv in hun hemd had gezet. Waarom? Omdat ik denk dat het doel belangrijk is en omdat respectvol omgaan met elkaar me meer waard is dan een ‘like’ op Facebook of Twitter. Drie jaar terug kreeg ik een ‘er is geen animo voor in de regering’. Vier maanden geleden was het nog ‘niet meer voor deze legislatuur’. En kijk: vorige week is de wet gestemd in het parlement. Ik stond er bij en ik keer er naar. In een wolk van smileys, hartjes en duimpjes.

Het enthousiasme van een vrijwillger wordt vaak verward met naiviteit, maar het is zoveel meer. Het is het begin van elk project. Als je de eerste keer dat je iemand een sticker van Rode Kruis wilt verkopen als reactie krijgt dat ‘dat fiscaal niet interessant is’, dan kan die persoon best gelijk hebben. Maar hij of zij blust wel het plezier van iemand die in weer en wind op gevaar van eigen leven op een kruispunt probeert de wereld een beetje beter te maken.

Goed doen, begint met iets dat je raakt. Een zwalpende ijsbeer, een aangespoeld kind, kanker bij iemand die je kent, een schildpad in de plastieksoep, een al dan niet zichtbare CO2 wolk, … Vanuit die emotie schiet je in actie en doneer je centen of tijd, hulp. Die eerste emotie is de vonk, maar als de digitale waterkanonnen van het internet dan onmiddellijk gaan spuiten, is het vuur soms sneller gedoofd dan dat van de Notre-Dame.

Ook de eigenaars achter de merken L’Oréal, Louis Vuitton en Gucci zijn mensen van vlees en bloed. Ze hebben weliswaar het uitzonderlijke geluk dat ze moeiteloos een paar honderd miljoen uit hun mooie portemonnaie kunnen trekken. Maar als ze in plaats van een ‘merci’ een scheldtirade krijgen, dan werkt dat niet motiverend. De gulle gevers zullen zich ongetwijfeld hebben afgevraagd of ze niet beter in hun handtassenzaak waren gebleven, achter de toonbank, niet opkijkend van hun smartphone. Dan was hen al die bitterheid gespaard gebleven. Veel makkelijker voor iedereen. Behalve voor de restauratie van die afgebrande kathedraal, waar het allemaal mee begon.

En dat ze tot nu toe niet gegeven hebben aan de armen, het opruimen van de plasticsoep of een ander goed doel? Wie zegt dat ze dat in de toekomst niet willen doen? Wie weet wat een schouderklop en een oprechte ‘merci!’ teweeg zou hebben gebracht? Als je mensen die zich van hun positieve kant laten zien, een aanmoediging geeft, opent zich een scala van mogelijkheden. En dat hoeft niet alleen financieel te zijn. Misschien is hun know how of netwerk nog meer waard voor het goede doel.  Want veel van die managers zijn er in geslaagd om hun bedrijven succesvol te maken. Ze bezitten een hoop kennis die de wereld ten goede zou kunnen komen. Kijk maar naar Bill en Melinda Gates met hun inzet tegen malaria. Of hoe Rode Kruis Vlaanderen door de know how van een voormalig CEO van de Post, dagelijkse bloedtransporten tussen ziekenhuizen kon optimaliseren.

En daarom: merci aan iedereen die een sticker van de vrijwilligers van Het Rode Kruis heeft gekocht of meegeholpen heeft om het Mensenrechteninstituut op te richten. En voor die laatste: ik weet  dat er achter de schermen hard gewerkt wordt om de volgende stap te zetten. Goed bezig!